Szkarlatyna - po czym ją rozpoznać i jak jej unikać?

Szkarlatyna to choroba bakteryjna, która wbrew powszechnym przekonaniom dotyka nie tylko dzieci, ale również osób dorosłych. Co więcej, to właśnie dorośli przechodzą płonicę znacznie ciężej. Choroba jest w ich przypadku również trudniejsza do wykrycia, co przekłada się na problemy z jej szybkim wyleczeniem. Jakie charakterystyczne objawy daje szkarlatyna i kiedy można się nią zarazić?

Co to jest szkarlatyna?

Szkarlatyna, czyli inaczej płonica, to ostra choroba zakaźna wywoływana przez paciorkowce. Najczęściej dotyczy dzieci w wieku przedszkolnym, które zapadają na nią w okresie jesienno-zimowym. Bakterie wywołujące płonicę przenoszone są zazwyczaj drogą kropelkową lub przez przedmioty, z którymi miała kontakt osoba chora. Szkarlatyna pojawia się także u dzieci, które miały do czynienia z osobami chorymi na anginę wywołaną przez paciorkowce. Obecnie choroba występuje w naszym kraju stosunkowo rzadko. Na 100 tysięcy mieszkańców szacuje się jedynie około 150 przypadków zachorowań.

Szkarlatyna - objawy

Objawy szkarlatyny pojawiają się w około 2 - 4 dni po kontakcie z osobą chorą i są bardzo zbliżone do objawów anginy. Pierwsze towarzyszące jej dolegliwości to ból gardła, zaczerwienione migdałki i bardzo wysoka gorączka - nawet 40 stopni Celsjusza. Charakterystycznym objawem płonicy jest także pokryty białym nalotem język, którego kolor zmienia się na malinowy po około 2 - 3 dniach trwania choroby. Zdarza się również, że bólom gardła u chorego towarzyszą także bóle głowy i brzucha oraz wymioty.

Jak wygląda szkarlatyna?

Najbardziej typowym objawem szkarlatyny jest wysypka, po wyglądzie której choroba może zostać zdiagnozowana bez żadnych wątpliwości. Zmiany skórne pojawiają się dopiero po 2 - 3 dniach od wystąpienia wysokiej gorączki. Wysypka przyjmuje postać czerwonych kropeczek o wielkości łebka szpilki. Dotknięta zmianami skóra - najczęściej w okolicach tułowia, w zgięciach łokci i pod kolanami - może być nieprzyjemnie swędząca. Poza tym, wysypka pojawia się także na twarzy w formie rumienia. Wykwity dotyczą jedynie policzków. Blade pozostają okolice nosa i ust, które tworzą tak zwany trójkąt Fiłatowa. Dodatkową cechą charakterystyczną wysypki związanej ze szkarlatyną są linie Pastii, tworzone wskutek łamliwości drobnych naczyń krwionośnych w naturalnych fałdach skóry. Zmiany skórne mogą utrzymywać się od 24 godzin do kilku dni. Po ich zniknięciu skóra łuszczy się i wraca do zdrowego wyglądu.

Szkarlatyna u dzieci

Na szkarlatynę chorują głównie dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym, zwłaszcza jesienią, zimą i wczesną wiosną. Zdarzają się również miejscowe epidemie płonicy, bowiem choroba z łatwością przenosi się zarówno drogą kropelkową, jak i poprzez kontakt z zainfekowanym przedmiotem. Szkarlatyna nie występuje u niemowląt do 6 miesiąca życia, bowiem dzieci w tym wieku posiadają odporność bierną, przekazaną przez matkę w formie przeciwciał w trakcie ciąży. Dziecięcą płonicę leczy się antybiotykami - głównie penicyliną. Należy podawać je maluchom w pełnej dawce, w zależności od zaleceń lekarskich nawet przez 10 - 14 dni.

Szkarlatyna u dorosłych

Choć szkarlatynę uznaje się za chorobę okresu dziecięcego, zdarza się, że dotyka ona również osób dorosłych. Również w tym przypadku infekcja spowodowana jest paciorkowcami z grupy A. Objawy płonicy u dorosłych są zazwyczaj znacznie ostrzejsze niż u dzieci. Poza bólami gardła, częstymi dolegliwościami są także ostre bóle brzucha, wymioty i nudności oraz ogólne osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych w okolicy szyi. Wymienione objawy szkarlatyny nie zawsze pojawiają się jednocześnie, mogą następować po sobie. Z uwagi na różnorodność dolegliwości w przypadku osób dorosłych, zdiagnozowanie choroby bywa utrudnione. Płonicę często myli się z reakcją alergiczną, zwłaszcza jeśli charakterystyczna dla niej wysypka jest bardzo nasilona. W skrajnych przypadkach szkarlatyna może doprowadzić do zapalenia mięśnia sercowego. Niekiedy przyjmuje także postać septyczną.

Szkarlatyna - kiedy i jak długo zaraża?

Szkarlatyna jest chorobą zakaźną przez około 10 - 21 dni po zarażeniu. Chory powinien być izolowany od innych przez minimum 24 godziny od rozpoczęcia leczenia antybiotykami. Warto również zdawać sobie sprawę, że na płonicę można zachorować nawet do 6 razy, gdyż występuje kilka typów toksyny paciorkowcowej.