Bunt nastolatka - które zachowania są normalne, a które powinny wzbudzić niepokój?
Każdy z nas był kiedyś nastolatkiem i każdy przeżywał bunt okresu dorastania - naturalnie na swój sposób. Rodzice często zapominają jednak, że zdarzało im się krzyczeć na swoją mamę czy trzasnąć drzwiami podczas rozmowy z ojcem, a kiedy ich dziecko zachowuje się podobnie, są zbulwersowani. Nie wolno zapominać, ze okres dojrzewania wiąże się z wieloma zmianami zarówno w obrębie ciała, jak i psychiki nastolatka - zmianami, które mogą zaskakiwać jego samego i stać się przyczyną utraty kontroli nad emocjami. Jakie zachowania są zatem całkowicie normalne, a które powinny zmotywować rodziców do działania?
Bunt nastolatka - czym jest spowodowany?
Bunt nastolatka może pojawić się już w wieku około 11 - 13 lat. Związany jest nie tylko ze zmianami fizycznymi czy burzą hormonów, ale także ze zmianą światopoglądu, czyli wszystkich sfer funkcjonowania młodego człowieka. Właśnie tu mają swoje źródło emocje, z którymi nie jest on w stanie samodzielnie sobie poradzić. Nastolatek zaczyna porównywać się do innych i odczuwa silną potrzebę akceptacji oraz przynależności. Jednocześnie budzi się w nim chęć buntu, wywołana konfliktami wewnętrznymi.
Młody człowiek jest targany przez bardzo intensywne uczucia, nie zawsze te negatywne. Wszystko przeżywa mocniej i nie jest w stanie wyrazić swoich emocji w sposób akceptowalny społecznie. Nastolatek zaczyna szukać sposobu na siebie, co staje się źródłem chęci eksperymentowania. Dopóki dziecko kłóci się i trzaska drzwiami, jego zachowanie jest całkowicie normalne. Problem pojawia się wtedy, gdy zaczyna sięgać po alkohol i narkotyki - takie zachowanie powinno już wzbudzać niepokój rodziców i prowokować natychmiastową reakcję.
Problemy nastolatków - co sprawia, że nastolatek jest nieszczęśliwy?
Aby zrozumieć swoje nastoletnie dziecko, warto przypomnieć sobie, z czym musieliśmy mierzyć się na co dzień, uczęszczając do podstawówki czy gimnazjum. Okres dojrzewania to przede wszystkim zmiany fizyczne - u dziewczynek pierwsza miesiączka, rosnące piersi i owłosienie miejsc intymnych, u chłopców mutacja. Zmiany cielesne prowadzą do porównywania się z rówieśnikami, a to rodzi z kolei bolesne kompleksy.
Dużym problemem wieku dojrzewania jest także odrzucenie rówieśnicze, które staje się przyczyną odizolowania, poczucia niższości i braku własnej wartości. Chcąc zaimponować innym, dziecko może wpędzić się wtedy w prawdziwe tarapaty, sięgać po narkotyki i alkohol lub dać się namówić na inne nielegalne działania, na przykład rozbój czy kradzież. Wiek dojrzewania to także pierwsza miłość, pierwsze rozstanie i złamane serce oraz dylematy - nie tylko natury seksualnej, ale także religijnej.
Jak rozmawiać z nastolatkiem w okresie buntu?
Podstawą efektywnej rozmowy z nastolatkiem jest... umiejętność słuchania. Bardzo często młody człowiek nie chce bowiem słuchać rad ani pouczeń, a jedynie być wysłuchanym. Jeśli zapewnimy mu taką możliwość, obdarzy nas większym zaufaniem i będzie chętniej dzielił się swoimi problemami - a to z kolei klucz do udzielenia mu niezbędnej pomocy. Warto również zachęcić dziecko do otwartości, oferując w zamian to samo, czyli opowiadając o tym, co sprawia nam przyjemność i co nas smuci. Poza tym podczas rozmowy z nastolatkiem dobrze pamiętać o kilku podstawowych zasadach, czyli unikaniu:
- zadawania zbyt wielu pytań - rozmowa to nie przesłuchanie!
- traktowania dziecka jako niedojrzałego malucha,
- zwrotów typu "Kiedy byłem w twoim wieku",
- krytykowania,
- bagatelizowania problemów,
- wyśmiewania,
- manipulowania emocjami,
- wydawania rozkazów,
- zabraniania bez argumentów,
- krzyków i podnoszenia głosu,
- wydawania wyroków.
Korzystne może być z kolei częste chwalenie nastolatka, nawet za drobiazgi, a także proszenie o pomoc czy radę - daje to dziecku poczucie bycia potrzebnym i ważnym.
Problemy z nastolatkiem - gdzie szukać pomocy?
Kiedy rozmowy w gronie rodziny nie przynoszą rezultatów, a nastolatek opuszcza się w nauce, nie chodzi do szkoły i sięga po używki, rodzic może czuć się bezsilnym. W takiej sytuacji warto poszukać pomocy w Centrum Pomocy Rodzinie, gdzie każdemu rodzicowi zostanie udzielone odpowiednie wsparcie. Bardzo często pomocna okazuje się rozmowa z psychologiem, który doradzi, jakie kroki najlepiej podjąć. Co więcej, na takie spotkanie można zabrać także problematycznego nastolatka, gdyż nierzadko zdarza się, że młody człowiek chętniej rozmawia z osobą zupełnie obcą niż z własną mamą czy własnym tatą. Rodzice mogą zdecydować się również na rozpoczęcie terapii rodzinnej, która pomoże rozwiązać każdy kryzys wychowawczy.
Poprzedni artykuł
Wyprawka dla noworodkaNastępny artykuł
Nowy odlotowy sklep internetowy z torcikami we Wrocławiu
Bunt nastolatka - które zachowania są normalne, a które powinny wzbudzić niepokój?