Bunt nastolatka - które zachowania są normalne, a które powinny wzbudzić niepokój?
Każdy z nas był kiedyś nastolatkiem i każdy przeżywał bunt okresu dorastania - naturalnie na swój sposób. Rodzice często zapominają jednak, że zdarzało im się krzyczeć na swoją mamę czy trzasnąć drzwiami podczas rozmowy z ojcem, a kiedy ich dziecko zachowuje się podobnie, są zbulwersowani. Nie wolno zapominać, ze okres dojrzewania wiąże się z wieloma zmianami zarówno w obrębie ciała, jak i psychiki nastolatka - zmianami, które mogą zaskakiwać jego samego i stać się przyczyną utraty kontroli nad emocjami. Jakie zachowania są zatem całkowicie normalne, a które powinny zmotywować rodziców do działania?
Bunt nastolatka - czym jest spowodowany?
Bunt nastolatka może pojawić się już w wieku około 11 - 13 lat. Związany jest nie tylko ze zmianami fizycznymi czy burzą hormonów, ale także ze zmianą światopoglądu, czyli wszystkich sfer funkcjonowania młodego człowieka. Właśnie tu mają swoje źródło emocje, z którymi nie jest on w stanie samodzielnie sobie poradzić. Nastolatek zaczyna porównywać się do innych i odczuwa silną potrzebę akceptacji oraz przynależności. Jednocześnie budzi się w nim chęć buntu, wywołana konfliktami wewnętrznymi.
Młody człowiek jest targany przez bardzo intensywne uczucia, nie zawsze te negatywne. Wszystko przeżywa mocniej i nie jest w stanie wyrazić swoich emocji w sposób akceptowalny społecznie. Nastolatek zaczyna szukać sposobu na siebie, co staje się źródłem chęci eksperymentowania. Dopóki dziecko kłóci się i trzaska drzwiami, jego zachowanie jest całkowicie normalne. Problem pojawia się wtedy, gdy zaczyna sięgać po alkohol i narkotyki - takie zachowanie powinno już wzbudzać niepokój rodziców i prowokować natychmiastową reakcję.
Problemy nastolatków - co sprawia, że nastolatek jest nieszczęśliwy?
Aby zrozumieć swoje nastoletnie dziecko, warto przypomnieć sobie, z czym musieliśmy mierzyć się na co dzień, uczęszczając do podstawówki czy gimnazjum. Okres dojrzewania to przede wszystkim zmiany fizyczne - u dziewczynek pierwsza miesiączka, rosnące piersi i owłosienie miejsc intymnych, u chłopców mutacja. Zmiany cielesne prowadzą do porównywania się z rówieśnikami, a to rodzi z kolei bolesne kompleksy.
Dużym problemem wieku dojrzewania jest także odrzucenie rówieśnicze, które staje się przyczyną odizolowania, poczucia niższości i braku własnej wartości. Chcąc zaimponować innym, dziecko może wpędzić się wtedy w prawdziwe tarapaty, sięgać po narkotyki i alkohol lub dać się namówić na inne nielegalne działania, na przykład rozbój czy kradzież. Wiek dojrzewania to także pierwsza miłość, pierwsze rozstanie i złamane serce oraz dylematy - nie tylko natury seksualnej, ale także religijnej.
Jak rozmawiać z nastolatkiem w okresie buntu?
Podstawą efektywnej rozmowy z nastolatkiem jest... umiejętność słuchania. Bardzo często młody człowiek nie chce bowiem słuchać rad ani pouczeń, a jedynie być wysłuchanym. Jeśli zapewnimy mu taką możliwość, obdarzy nas większym zaufaniem i będzie chętniej dzielił się swoimi problemami - a to z kolei klucz do udzielenia mu niezbędnej pomocy. Warto również zachęcić dziecko do otwartości, oferując w zamian to samo, czyli opowiadając o tym, co sprawia nam przyjemność i co nas smuci. Poza tym podczas rozmowy z nastolatkiem dobrze pamiętać o kilku podstawowych zasadach, czyli unikaniu:
- zadawania zbyt wielu pytań - rozmowa to nie przesłuchanie!
- traktowania dziecka jako niedojrzałego malucha,
- zwrotów typu "Kiedy byłem w twoim wieku",
- krytykowania,
- bagatelizowania problemów,
- wyśmiewania,
- manipulowania emocjami,
- wydawania rozkazów,
- zabraniania bez argumentów,
- krzyków i podnoszenia głosu,
- wydawania wyroków.
Korzystne może być z kolei częste chwalenie nastolatka, nawet za drobiazgi, a także proszenie o pomoc czy radę - daje to dziecku poczucie bycia potrzebnym i ważnym.
Problemy z nastolatkiem - gdzie szukać pomocy?
Kiedy rozmowy w gronie rodziny nie przynoszą rezultatów, a nastolatek opuszcza się w nauce, nie chodzi do szkoły i sięga po używki, rodzic może czuć się bezsilnym. W takiej sytuacji warto poszukać pomocy w Centrum Pomocy Rodzinie, gdzie każdemu rodzicowi zostanie udzielone odpowiednie wsparcie. Bardzo często pomocna okazuje się rozmowa z psychologiem, który doradzi, jakie kroki najlepiej podjąć. Co więcej, na takie spotkanie można zabrać także problematycznego nastolatka, gdyż nierzadko zdarza się, że młody człowiek chętniej rozmawia z osobą zupełnie obcą niż z własną mamą czy własnym tatą. Rodzice mogą zdecydować się również na rozpoczęcie terapii rodzinnej, która pomoże rozwiązać każdy kryzys wychowawczy.
Poprzedni artykuł
Bombki DIY na świąteczną choinkęNastępny artykuł
Jak pielęgnować skórę twarzy podczas upalnych dni?
Bunt nastolatka - które zachowania są normalne, a które powinny wzbudzić niepokój?