Opóźniony rozwój mowy: indywidualny program terapii logopedycznej

Wielu rodziców skarży się, że męczą ich wieczne pytania małych urwisów. Chcą chociaż na chwilę odpocząć od ciągłego odpowiadania i wymyślania rozmaitych wymówek. Ale czy rzeczywiście zawsze milczenie jest złotem? Niestety, nie wszystkie dzieci mogą we wczesnym dzieciństwie zadawać pytania, ze względu na opóźniony rozwój mowy. Jak więc poradzić sobie z taką przypadłością i czy indywidualny program terapii logopedycznej naprawdę odnosi skutek? O tym wszystkim w artykule!

Aparat mowy

Aparat mowy to układ, złożony z wielu narządów i receptorów, niezbędnych do prawidłowego mówienia. Właściwie można go podzielić na trzy części. Pierwsza z nich to aparat oddechowy, dzięki któremu człowiek może wytwarzać prądy powietrza, niezbędne do powstania dźwięku. Druga część to aparat fonacyjny, w którym tworzy się dźwięk, natomiast aparat artykulacyjny powoduje możliwość wymówienia i wyartykułowania poszczególnych słów. No właśnie, jak to się dzieje, że jedna mała myśl zamienia się w dźwięk? Otóż w mózgu człowieka znajdują się ośrodki mowy, składające się między innymi z pola Wernickego i pola Broki. Dzięki nim myśli, które powstają w mózgu, są wysyłane receptorami do aparatu mowy. I tak właśnie możemy coś powiedzieć.

Mowa u dziecka

Rozwój aparatu mowy u dziecka wcale nie wiąże się jednocześnie z umiejętnością mówienia. Aparat mowy pojawia się już w życiu płodowym, natomiast mowa rozwija się już w pierwszym roku życia. Najpierw dziecko głuży, później gaworzy i powtarza sylaby, mówiąc „mama, tata, daj”. Dwulatek zaczyna składać najprostsze zdania, natomiast trzylatek umie już mówić w sposób zrozumiały dla otoczenia. Jeśli dziecko po skończeniu roku nie łączy sylab lub nawet nie gaworzy, może to być już niepokojące i należałoby skonsultować się ze specjalistą logopedą.

Jeśli Twój maluch jest już przedszkolakiem, taki problem na pewno zauważą także pedagodzy, którzy wyznaczą Wam ścieżkę do poprawy sytuacji. Warto zaznaczyć, że opóźniony rozwój mowy nie oznacza od razu niepełnosprawności intelektualnej. Niekiedy może brać się m.in. z anatomicznych nieprawidłowości aparatu artykulacyjnego, czyli różnego rodzaju zniekształceń, np. języka czy podniebienia. Opóźniony rozwój mowy może upatrywać swoje podłoże także w sferze emocjonalnej, ze względu na czynniki psychiczne i społeczne. Niekiedy brak pojawienia się mowy może być spowodowane nieprawidłowościami w narządach słuchu. To także jest poważny powód do specjalistycznych badań w tym kierunku.

Opóźniony rozwój mowy: pomoce

Opóźniony rozwój mowy wcale nie musi oznaczać całkowitego zahamowania umiejętności mówienia. Ten problem może polegać jedynie na pewnych opóźnieniach lub niedociągnięciach gramatycznych, z którymi dziecko jest sobie w stanie poradzić dzięki systematycznym ćwiczeniom.

Świetną alternatywą dla wszelkich zaburzeń mowy są pomoce, które mogą posłużyć także w skutecznej diagnozie opóźnionego rozwoju mowy. Mogą to być karty pracy, które zawierają różnego rodzaju rysunki, zgadywanki i wierszyki, pomagające w dokładnym wymawianiu słów. Takimi logopedycznymi pomocami mogą być także specjalne kartoniki z literami lub bardziej przyziemne metody terapii, takie jak: taśmy oraz rurki. Pomagają one odpowiednio układać usta do ćwiczeń mowy, a także zarządzać powietrzem, które jest niezbędnym motorem prawidłowej mowy.

Opóźniony rozwój mowy: terapia

Indywidualny program terapii logopedycznej jest potrzebny do prawidłowej nauki mówienia, przy jakichkolwiek opóźnieniach z tym związanych. Specjaliści w tej dziedzinie stwarzają dziecku warunki do uzmysłowienia sobie, jak ważna jest mowa w życiu człowieka. Logopedzi, po rozpoznaniu danego przypadku, układają specjalny plan terapii, który krok po kroku realizują z dzieckiem. Dzięki temu rodzic ma świadomość, że problemem zajmuje się osoba do tego wykwalifikowana. Przy pogłębionym problemie opóźnionego rozwoju mowy taka terapia jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania dziecka w aspekcie społecznym.

Poprzez nieumiejętność wyrażenia swojej myśli oraz niezrozumienia ze strony otoczenia, w dziecku narastają różnego rodzaju frustracje, powodujące zamknięcie lub wszelkie zachowania agresywne. Dzieci ze spektrum autyzmu lub wadami aparatu mowy, np. rozszczepem podniebienia, także cierpią z powodu opóźnionego bądź całkowicie zatrzymanego rozwoju mowy. Ale jest to zupełnie odrębny i szeroki temat do omówienia. Opóźniony rozwój mowy można okiełznać. Najważniejsze to obserwować dziecko, nie panikować, konsultować się ze specjalistami, w przypadku wszelkich wątpliwości oraz poświęcać odpowiednio dużo czasu na ćwiczenia z dzieckiem.