Planowanie ciąży - jak przygotować się do ciąży?

Natura w taki sposób ukształtowała kobietę, by ta mogła zajść w ciążę bez dodatkowego przygotowania - wiele z nich w ten właśnie sposób zostaje matkami. Z drugiej strony jesteśmy coraz bardziej świadomi naszego zdrowia, więc decydując się na dziecko, chcemy zwiększyć szanse na urodzenie zdrowego noworodka. Przygotowanie do ciąży nie jest więc obowiązkowe, istnieje jednak kilka zaleceń, o których każda para planująca potomka powinna pamiętać.

Kwas foliowy przed ciążą

Kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. Jego niedobór może powodować bardzo ciężkie wady u dziecka (np. bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa i mózgowia). Najważniejsze zalecenie każdego ginekologa to kwas foliowy przyjmowany nawet pół roku przed planowaną ciążą (albo dłużej). W Stanach Zjednoczonych rekomenduje się przyjmowanie kwasu foliowego przez wszystkie kobiety w wieku rozrodczym, ponieważ ponad połowa ciąży w USA jest nieplanowa. Każda zdrowa kobieta planująca ciążę powinna przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego. Wyjątkiem są kobiety, które palą papierosy, są otyłe, stosowały w ciągu ostatnich kilku miesięcy antykoncepcję hormonalną, a także mają cukrzycę, niewydolność wątroby i inne schorzenia - one powinny przyjmować 0,8 mg kwasu foliowego. Kobiety ze stwierdzoną mutacją MTHFR muszą zamienić kwas foliowy na jego zmetylowaną formę. Ponadto każda kobieta w wieku rozrodczym powinna urozmaicać swoją dietę produktami bogatymi w kwas foliowy. Należą do nich między innymi: szpinak, kapusta, sałata, wątróbka, jaja i sery. Nie ma zaleceń, aby przyszli ojcowie suplementowali kwas foliowy, chyba że lekarz stwierdzi inaczej.

Ciąża a dentysta

Wizyta u dentysty podczas planowania ciąży, ale także w jej trakcie, jest niezwykle ważna, ponieważ próchnica i/lub kamień nazębny mogą być przyczyną poronień, przedwczesnych porodów bądź niskiej masy urodzeniowej dziecka. Ponadto próchnica jest chorobą zakaźną, którą można zarazić dziecko. Podczas planowania ciąży ważna jest więc profilaktyka. Rekomendowane mycie zębów to 2 razy dziennie, pastą z fluorem (zawartość tego pierwiastka powinna wynosić 1450 ppm F). Zaleca się także, aby każdy dwa razy do roku każdy udał się na wizytę do dentysty w celu usunięcia kamienia nazębnego i aplikacji lakieru fluorkowego. Kobiety w ciąży mają czasem obawy przed wizytą u dentysty np. związane z usuwanie kamienia przy pomocy ultradźwięków, znieczuleniem czy zdjęciem radiologicznym. Wszystkie te zabiegi są bezpieczne, o ile lekarz zachowa przy nich wszelkie środki ostrożności.

Problemy z tarczycą w ciąży

Sprawdzenie funkcji tarczycy to jedno z zaleceń dla kobiet, które planują ciążę. Jest tak, ponieważ podczas ciąży rośnie zużycie jodu i produkowanych jest więcej hormonów tarczycy. Sam gruczoł też może się powiększać, zwłaszcza u kobiet, które mają niedobór tego pierwiastka. Udowodniono, że prawidłowe funkcjonowanie tarczycy poprawia rozwój dziecka i zmniejsza ryzyko powikłań podczas ciąży. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca kobietom w wieku rozrodczym spożywanie 150 ug jodu dziennie. Podczas ciąży dawka to wzrasta do 250 ug. Do produktów bogatych w jod należą ryby morskie, kurze jaja, brokuły, szpinak, płatki owsiane i oczywiście jodowana sól.

Nowotwory u kobiet

Podczas planowania ciąży warto wykonać kilka profilaktycznych badań w kierunku kobiecych nowotworów. Bardzo ważna jest cytologia (profilaktyka raka szyjki macicy), USG piersi, jajników i tarczycy. Ponadto warto wykazywać czujność onkologiczną i wsłuchiwać się w swoje ciało - nie tylko podczas planowania ciąży. Częsty nowotwór to np. czerniak. Aby wcześnie go zdiagnozować wystarczy bacznie obserwować swoje ciało, a w przypadku nowej zmiany, bądź takiej, której kolor czy kształt wywołuje niepokój, udać się do dermatologa. Klasycznymi objawami nowotworu jest osłabienie i zmęczenie, łatwo więc je zbagatelizować. To dlatego tak ważna jest profilaktyka onkologiczna.

Odporność na choroby

Podczas planowania ciąży warto sprawdzić swój status odporności na choroby zakaźne takie jak różyczka czy ospa wietrzna, które mogą mieć dramatyczny wpływ na płód i jego matkę. Warto więc sprawdzić za pomocą badania krwi odporność na te choroby bądź ewentualnie się doszczepić. Inne choroby zakaźne, bardzo groźne w ciąży, to cytomegalia i toksoplazmoza. Wiele kobiet kojarzy tę drugą chorobę z kotami, od których można się nią zarazić. Owszem, jest to prawda, jednak takie zarażenie jest niezwykle rzadkie. Przestrzegając podstawowych zasad higieny (codzienne sprzątanie kuwety w rękawiczkach bądź mycie rąk po wyrzuceniu nieczystości) pomoże zapobiec zakażeniu. Jak jeszcze można uniknąć toksoplazmozy? Nie powinno się jeść surowego mięsa, niemytych warzyw i owoców. Ponadto podczas kontaktu z ziemią zaleca się używanie rękawiczek, a w kuchni posługiwanie się wyłącznie czystymi deskami i nożami.